een reis met contrasten

Het was een reis van contrasten. Het was wel eens onduidelijk wie de grootste attractie was; de Syriers of wij.

Picasa albums Midden-Oosten reis

Amman, Jerash, Damascus en Palmyra:
https://picasaweb.google.com/jur.kingma.uden/AmmanGerasjDamascusEnPalmyria?feat=email#

Jordanie Syrie door de ogen en camera van Gu: https://picasaweb.google.com/jur.kingma.uden/JordanieSyrieDoorDeCameraVanGu?feat=email#

Krak des Chevaliers, Hama, Aleppo: https://picasaweb.google.com/jur.kingma.uden/KrakDesChevaliersHamaAleppo?feat=email#

Baalbeck Petra: https://picasaweb.google.com/jur.kingma.uden/BaalbeckPetra?feat=email#

Gu in Arabie: https://picasaweb.google.com/jur.kingma.uden/GuInArabie?feat=email#

Fotograaf Gu in het Midden-Oosten: https://picasaweb.google.com/jur.kingma.uden/FotograafGuInHetMiddenOosten?feat=email#

Een Romeinse zaagmolen in Jerash (Gerasa)

Tijdens onze rondwandeling door de ruïnestad Jerash, het Romeinse Gerasa in Jordanië, zag ik in de tempel van Artemis een houten reconstructie van een watermolen. Het bijzonder was dat het een zaagmolen was om steen te zagen. Als auteur van twee hoofdstukken in het boek Cornelis Corneliszoon van Uitgeest wist ik meteen dat dit iets bijzonders was. Cornelis heeft in Holland aan het einde van de 16de eeuw een patent gekregen voor de windmolen met krukas voor het zagen hout. (http://www.dehoopuitgeest.nl/corneliszoon.html) Er was bij de tempel een bord met uitleg. In 1927 waren hier bij opgravingen restanten van een watermolen gevonden. Er waren ook stukken steen gevonden met zaagsneden. Zo kwam men tot de reconstructie van deze watermolen. De Romeinse orator en dichter Ausonius had zo’n zaagmolen gezien in de buurt van de Moezel. (http://en.wikipedia.org/wiki/Ausonius). Historici waren heel lang van mening dat de Romeinen in technisch opzicht weinig voorstelden. De oorzaak zou liggen in de beschikbaarheid van goedkope slavenarbeid. Niets blijkt echter minder. De Romeinen waren in staat tot het maken van complexe bouwwerken maar ook ingewikkelde houten machines zoals tredmolenkranen en watermolens. (http://en.wikipedia.org/wiki/Roman_engineering). De meeste watermolens waren om graan te malen. James Pennington heeft een mooi verhaal geschreven over de Romeinse watermolens. Het grootste Romeinse watermolencomplex lag bij Barbegal in de buurt van Arles in Zuid-Frankrijk. Hij schrijft ook over de watermolen in Jerash. Deze werd volgens hem gebouwd tijdens de regering Keizer Justinianus. Hij dateert de bouw ergens tussen 527 en 565 A.D. Na de aardbeving van 749 werd Jerash verlaten en is de watermolen waarschijnlijk ook vernietigd. (http://hellos.com/roman-civ/Roman_power_sources.pdf)
Het bord met uitleg in de tempel van Artemis vermeldt dat het hier om een krukas gaat die bij de Romeinen en Byzantijnen bekend was, maar pas in de 14de eeuw in West-Europa opdook. Nadere inspectie leert dat je hier eerder van een excentriek dan van een krukas zou moeten spreken. Beide oplossingen zijn geschikt om een ronddraaiende beweging in een heen- en weergaande beweging om te zetten.
De replica in Jerash is in 2007 gebouwd door een groep Franse scholieren van het Lycee Professionel Emile Delatoille. (http://www.star.com.jo/main/index.php?option=com_content&view=article&id=10084&catid=30:jordan&Itemid=109)

Duizend en een nacht in de soek in Damascus

 

De Arabische soek is een grote theatervoorstelling. Alle aspecten van het menselijk leven komen aan bod. Ieder mag zijn zijn gedachten projecteren op dit beeld. het beeld doet mij denken aan de verhalen uit de vertellingen van duizend en een nacht.

Baalbeck

De Jordan Times.

Maandag 28 februari 2011: De Jordan Times.
Om 4 uur ( 3 uur Nederlandse tijd) werden we gewekt want om 5 uur gingen we met de bus naar het vliegveld. De security en de bureaucratie waren weer uitbundig. Het bakje met o.a. mijn GSM viel van de band. Het toestel lag in vier onderdelen op de vloer. Gelukkig bleek alles nog te werken.
De taxfree had een gigantische voorraad cosmetica. De whisky was iets goedkoper als in Nederland.
In het vliegtuig kreeg ik de Jordan Times. Op de voorpagina uiteraard de toestand in Libië. Verder onlusten in Oman en Tunesië. Maar ook de hervormingsvoorstellen die er toe zouden kunnen leiden dat er gekozen kabinetten komen. Daarom moet er o.a. een nieuwe kieswet komen. De verkeerschaos van zondag zou zijn veroorzaakt door een autorally van de Koninklijke Jordaanse Automobiel club die de verjaardag van de Koning vierde. Er waren heel veel toeschouwers. Het is maar hoe je er naar kijkt.
Tijdens deze vakantie las ik “ The House of Wisdom” van Jonathan Lyons. Dat gaat er over hoe de Arabieren in de 8e tot 10e eeuw de wetenschappelijke kennis van de Grieken, Romeinen, Indiërs, Perzen en Chinezen verzamelden en verder ontwikkelden. Vooral astronomie en kaart maken kwamen tot grote bloei. Het Astrolabium werd een belangrijk instrument. In de 11de eeuw begon monniken voorzichtig vanuit West-Europa deze kennis over te nemen. Zij reisden in het kielzog van de Kruistochten naar de Levant. Vooral Antiochië (het huidige Turkse Antakya) was een centrum van kennisoverdracht. De periode van de Kruistochten vormden niet de meest verheffende bladzijde uit de geschiedenis van de Westerse beschaving. De Kruistochten waren uitgelokt door de verwoesting van de kerk van het Heilig Graf in Jerusalem. Maar Paus Urbanus II gebruikte de externe Islamitische vijand graag om zijn macht en gezag te verstevigen. Veel Kruisvaarders waren slechts uit op eigen gewin. De wreedheden waren spreekwoordelijk.
Verder las ik Jason Goodwin, “Lords of the Horizon”. dat gaat over de geschiedenis van het Ottomanse rijk, dat een groot deel van de Islamitische wereld onder controle kreeg. Zij waren na de Romeinen de eerste die een staand leger onderhielden. Ze ontwikkelden een effectieve bureaucratie ten behoeve van belastingheffing. Het rijk was echter vooral afhankelijk van buit van veroverde landen. Men regeerde op indirecte wijze de veroverde gebieden. Lokale potentaten werden in het zadel gehouden. Andere geloven werd niets in de weggelegd, zolang men maar belasting betaalde. Toen het rijk zijn natuurlijke grenzen had bereikt, de Balkan, delen van het huidige Rusland, de Kaukasus, De Levant , Egypte en de Magreb, trad het verval op. In de zeeslag van Lepanto (1571) werd de maritieme drang naar het westen afgewend door het Habsburgse wereldrijk. Het mislukte beleg van Wenen (1683) markeerde het einde van de opmars naar Centraal Europa. In onze geschiedschrijving is geen aandacht voor er de veel belangrijker verloren veldslagen tegen het Perzische rijk. Vanaf die tijd ging het rijk langzaam desintegreren. Het rijk keerde zich steeds meer naar binnen en was niet geïnteresseerd in technische vernieuwingen. De verschillende delen kregen een steeds grotere zelfstandigheid. In de 18de eeuw nam Rusland grote stukken. In de 19de eeuw werden geleidelijk Griekenland en de Balkan landen zelfstandig. Engeland en Frankrijk koloniseerden belangrijke delen van Noord Afrika en de Levant. Na de tweede wereldoorlog kregen deze landen hun zelfstandigheid. Een aantal koos in de jaren zestig, mede vanwege opportunisme in de Koude Oorlog, voor het Oost-Europese model. Dat droeg niet bij tot maatschappelijke vernieuwing. Veel van die landen maken nu een inhaalslag. Het lijkt nu vooral om de jeugd te gaan. Maar op de achtergrond spelen de sterk verhoogde voedselprijzen. En het feit dat zelfs hoge economische groeicijfers de bevolkingsgroei niet bij kunnen houden. De enorme bevolkingsgroei maakt ook dat er zo veel jeugdwerkeloosheid is. De een spreekt over Arabian Spring, De ander of Muslim Awakening of Arabic Awakening.
We zagen dat de meeste kamelendrijvers smartphones hadden. In de hele woestijn was ontvangstbereik. Overal zie je schotelantennes. Deze combinatie maakt dat de totalitaire staten hun informatiemonopolie kwijt zijn. Veel mensen die we spreken maken duidelijk dat ze alles volgen en dat ze zich ongerust maken, bijvoorbeeld over wat het betekent voor het toerisme. Men doet alles om het idee weg te nemen dat er mogelijk nieuwe Irans komen. Wij voelden ons in ieder geval heel plezierig te midden van al deze gebeurtenissen.

een boerkini in de Dode Zee.

Zondag 27 februari 2011: een boerkini in de Dode Zee.
We vertrokken om 7 uur uit Aqaba. We reden over de autoweg langs de grens met Israël door de Arabische vallei. De Jordaniër kunnen hier pas sinds 1995 komen, toen Israël en Jordanië een vredesverdrag sloten. Er zijn zelfs nog een aantal Israëlische farms. Het grootste deel is niemandsland dat wacht op ontginning. We reden naar de Dode Zee; het laagste gebied ter wereld, zo'n 500 beneden de zeespiegel. De Dode Zee neemt snel in grootte af omdat zowel de Israëliërs als de Jordaniërs veel water gebruiken voor de steden en voor de landbouw. Er zijn plannen om pijpleidingen aan te leggen van de Golf van Aqaba naar de Dode Zee, zodat de Dode Zee op peil kan blijven. Bovendien kan er elektriciteit worden opgewekt door het grote verval. Maar dan moet er eerst vrede in het Midden-Oosten komen. In de buurt van de Dode Zee waren Potas- en mangaanwinningsbedrijven. Verder kwamen we veel boerderijen tegen waar tomaten, aardbeien en komkommers worden gekweekt. Vrachtwagens vol tomaten gingen richting Amman. We stopten enige uren bij een resort aan de Dode Zee. Vlakbij was de zuil van de vrouw van Lot. In de Bijbel staat dat zij in een zoutpilaar veranderde omdat zij omkeek naar Sodom en Gomorra, dat door God met vuur werd gestraft voor haar zonden. Dus vlakbij deze poel des verderfs kregen wij de kans om in de zoute Dode Zee te drijven. Ik werd door Gu en twee vrouwen in positie gehouden. Dat ik door drie vrouwen drijvende wordt gehouden zal niet veel vaker voor komen. Er waren mensen die zich lieten fotograferen terwijl ze op hun rug in zee een boek lazen. We zagen ook een jonge Jordaanse vrouw in “full dress” die pootje baadde in de Dode Zee. Haar man of verloofde rolde ook zijn broekspijpen van zijn spijkerbroek op. Als contrast met dit Victoriaanse tafereel fungeerden al die witte lijven van de toeristen. En sommigen hadden zich ingesmeerd met geneeskrachtige modder. Dat maakte het verschil nog groter. Het is steeds moeilijk voor ons te begrijpen dat de vrouwen deze bedekkende kleding dragen. Maar zoals ik van mijn kinderen leerde: kleding is een statement. Ik heb deze twee weken zo veel van die vrouwen in dit soort kleding gezien, dat ik niet geloof dat het afgedwongen is. Het is een manier om iets uit te drukken. Misschien moeten we het zien als de reformatie in Nederland in de 16de en 17de eeuw. Het Protestantse geloof was een manier om de afkeer van de Spanjaarden vorm te geven. Verder is het een manier van groepsbinding. Op weg naar Amman kwamen wij langs Duitse kuuroorden en langs de plaats waar Johannes Jezus gedoopt zou hebben. Kortom de Bijbel en de Koran zijn overal. Aan de Dode Ze was het zonnig en zo'n 25 graden. Amman ligt ruin 2000 meter hoger: het was er 15 graden en het waaide. De winterkleren kwamen weer uit de koffer. In Amman was een verkeerschaos vanwege een grote Pro-Koning Abdullah demonstratie. Op de BBC was weer veel over Libië. De Arabische lente is daar nog niet gekomen.

elke kamelendrijver heeft een smartphone.

Zaterdag 26 februari 2011: elke kamelendrijver heeft een smartphone.
Om 8 uur konden de liefhebbers nog een kamelentour maken. Gu kreeg de hoogste kameel en als een echte Lawrencie of Arabië trok ze de woestijn in. Twee andere schrokken zo van het ruwe omhoog komen van de kameel, dat ze subiet stopten met de tour. Iets verder was een trainingsracebaan voor kamelen. Ook een belangrijke sport in Arabië. We vertrokken om 09.30 en we waren om 11 uur in Aqaba. In het Golden Tulip hotel stortten wij ons onder de douche, want er was geen kam meer door het haar te halen. Daarna hadden we een boottocht over de Golf van Aqaba. Het was 25 graden en het water 22 graden. Gu heeft gesnorkeld op het koraalrif. Een mooi koraal met prachtige vissen. Ik heb vooral boten gefotografeerd en ook dames die in Burka (of Boerkini?) de zee in gingen. We hadden lunch en bier aan boord. Het was prachtig zonnig en windstil weer. Aan de andere kant zagen we de Israëlische havenstad Eilat. En de kust van Egypte. Maar die kant uit was het nog al heiig. Er waren slecht tien deelnemers en de sfeer was heel ontspannen. We hebben geen dolfijnen gezien. Mogelijk in de verte zeeschildpadden. We konden het wel zonder doen. 's Avonds hebben wij heerlijk vis gegeten. Toen we vertrokken was het “Taxi sir? “ Er stonden drie kamelen klaar!

tent 13 in Wadi Rum.

Vrijdag 25 februari 2011: tent 13 in Wadi Rum.
Vrijdagmorgen mochten wij uitslapen. We vertrokken om 10 uur uit Petra. We maakten nog een fotostop bij een prachtig uitzichtpunt over het canyongebied van Petra en we zagen de kloof van uit de lucht. We vervolgden de Koningsweg tot we weer op de Desert highway kwamen, de hoofdweg van Aqaba naar Amman; sommige delen van de weg kunnen worden gebruikt als militair vliegveld.
We hadden nog een koffiestop bij een woestijn bazaar waar voor het Limburgse carnaval een Niqaab werd aangeschaft. Van Ahmed hadden we uitleg gehad over de geruite hoofddoek, de shamagh. Deze rode ruiten doek was voor de Arabieren in het Arabische Legioen van de Engelsen en werd gedrukt in Lancaster. Later kwamen er allerlei andere kleuren, maar die hadden geen betekenis. De bekende Palestijnen sjaal met zwarte ruit was vooral een westerse symbool. In de bazaar werden hoofddoeken aangeschaft voor de woestijn. We reden naar Wadi Rum, een groot woestijngebied dat nu een soort nationaal park is. We logeerden in een tentenkamp dat bestond uit Bedoeïententen. Deze zijn gemaakt van geitenhaar. De bedden waren van hout. 's Middags gingen we met Toyata en Nisan pick-op truck de woestijn in. Er waren bankjes in de laadbakken. Ik mocht voorin zitten naast de chauffeur. Dat was aanvankelijk geen pretje want deze jonge Jordaniër had meer aandacht voor zijn smartphone. Hij belde voortdurend en zat steeds Arabische popzenders op te zoeken. Hij dacht waarschijnlijk dat de 4WD net als een kameel zelf zijn weg zocht. Het was geen pretje voor de passagiers in de laadbak. We pauzeerden bij een tent in de woestijn waar van alles te koop was. Gu kocht ook een shamagh die werd omgeknoopt door Ahmed. Na een pauze heb ik onze gids gevraagd om de chauffeur toe te spreken. Dat hielp. De woestijn was zeer interessant; er bloeide van alles. Er zijn veel zandsteen formaties. Het leek op de nationale parken in Utah in de USA. We hadden ook nog een stofstorm. Toen was de voorligger snel uit het zicht. Er werd op een vuurtje nog thee gezet om te genieten van de zonsondergang in de woestijn. De zonondergang was door het vele stof wat grijs. 's Avonds hadden we een Bedoeinenmaaltijd. Ze hebben een soort vat in de grond. Daarin stoken ze hout tot het gloeiende houtskool is. Dan plaatsen ze daarin verschillende schalen boven elkaar met kip, lam en aardappelen en laten dit gedurende enige uren smoren. Er ligt een groot gietijzeren deksel over. Als de maaltijd gaar is, wordt er water om het vat gesprenkeld om te zorgen dat er geen stof op het maal komt. Het smaakte prima. We gingen met Linze de woestijn in om naar de sterren te kijken , maar het vele stof en toch ook de lichtvervuiling maakte dat het wat tegen viel. Daarna was er in het kamp een Arabische luitspeler bij het kampvuur. Er was echter ook een groep Jordaanse meisjes uit een weeshuis. Ze hadden een paar dagen vakantie en ze waren er met hun begeleidsters. Die hadden meer zin muziek van de Arabische Frans Bauer. Ze gingen steeds dansen en wij moesten mee doen. Vooral Gu heeft zich geweerd. Deze meisjes zijn vaak niet echt wees maar komen uitgebroken gezinnen of zijn van ongehuwde moeders. De staat betaalt hun opvoeding en opleiding. Velen worden politieagent of gaan in het leger. Toen zij om 21.30 vertrokken naar Aqaba, kreeg de Arabische luitspeler toch nog zijn kans. Zijn muziek leek een beetje op de Portugese Fado. De nacht was heel koud in onze tent. Ondanks de extra laagjes. De nacht was daardoor kort, maar wel een ervaring.

Petra, een van de zeven wereldwonderen.

Donderdag 24 februari 2011: Petra, een van de zeven wereldwonderen.
Aan het begin van de 19de eeuw ontdekte Ibrahim Burckhardt de verloren stad Petra. Hij was een jonge Zwitser die in dienst was van de Engelsen om ontdekkingsreizen te doen. Hij bekeerde zich tot de Islam en reisde uitvoerig door het Midden-Oosten en Afrika. In 1812 reisde hij van Damascus via Jerash en Amman naar Caïro. Hij wist de Bedoeïnen over te halen hem een verloren stad te laten zien. Hoewel ze hem niet vertrouwden toonden ze hem kort de verloren stad, die hij als het verdwenen Petra herkende. Enige jaren later vond hij de tempel van Ramses II in Abu Simbel. Hij bezocht ook Mekka en Medina. De woestijn kende talloze verlaten steden; ingestort door aardbevingen, verwoest door oorlogen, verarmd door economische veranderingen zoals het verleggen van de karavaanroute. De verloren steden verdwenen geleidelijk onder het zand. In bruikbare delen woonden de Bedoeïnen. Vaak werden de verloren steden ook gebruikt als bron van bouwmaterialen. De verloren steden hebben altijd tot de verbeelding van de westerling gesproken, Van de Engelse schilder David Roberts die hier in 1846 een prachtige serie etsen en schilderijen maakte tot de film over Indiana Jones die hier werd opgenomen. Schilderijen van Roberts zagen wij in januari in Brussel op de tentoonstelling “Oriëntalisme” .
Petra is gesticht door de Nabateeërs. Dit volk kwam uit Zuid Arabië en trok in de richting van de Middellandse zee. Ze verdreven de Edomieten die ook bekend zijn uit de Bijbel. Als woestijnvolk ontwikkelden ze zich tot karavaanorganisatoren die o.a een zuidelijke tak van de zijderoute ontwikkelden. Petra was dus een karavaanserail. Ze ontwikkelden geen eigen architectuur, maar namen elementen over van de Grieken, de Assyrieers, de Egyptenaren en de Romeinen. In de grote kloof waarin Petra ligt, zijn nog talloze gebouwen van hun hoofdstad te zien. Ze zijn uitgehouwen in de zandsteen rotsen. De “Schatkamer” is het bekendste en mooiste gebouw dat je als eerste ziet als je de kloof uit komt. De functie is onduidelijk: Graftombe, Heiligdom? Bibliotheek? We zagen Koningsgraven en een uitgehouwen Byzantijnse kerk. Toen Herodes het gebied voor de Romeinen veroverde, werd ook een Romeinse stad aangelegd met tempel en Cardo maximus (Hoofdstraat). Ook daarvan was nog veel te zien. Gu heeft nog 800 treden geklommen naar een klooster of heilig dom. Er was nog hoger een prachtig uitzicht over het berg- en canyongebied. Ik bleef op het terras van het uitzicht beneden genieten. Het was prachtig zonnig weer. Het licht in de kloof veranderde voortdurend. Het was een feest voor het oog. Het aantal verkopers en verkoopsters was enorm. Men was wel erg aanhoudend maar niet zo opdringerig als in Egypte, Ook kleine kinderen liepen te leuren met ansichtkaarten; alles 1 dinar. Uiteraard lieten vele dames zich verleiden door de schattige gezichtjes. Misschien deze levensschool is beter als een MBA opleiding, maar ze ontdoken wel de leerplicht in Jordanie. Verder waren er veel paarden-, kamelen- en ezeldrijvers. “Come on my Lamborghini donkey”. Vooral omdat het een paar kilometer lopen was, met veel vals plat. Gu heeft een rit op een vurige Arabische hengst gemaakt. De toegangsprijs was ruim 50 euro. ‘Dat is in een jaar tijd bijna 50% omhoog gegaan. Mensen die niet in Petra logeren, dagtochten uit Israël, betalen straks 95 euro toegang. Veel gaat naar de lokale economie. Met heeft nu een aantal nette toiletgebouwtjes gemaakt. Er lopen overal mannen te vegen; ik denk dat iedereen zijn eigen vierkante meter heeft. Het is wel een gebied dat relatief veel toeristen trekt. We zagen o.a. een bordje op een bus “Bible tours”. Geschiedenis en archeologie zijn hier niet waardenvrij. Joden, Arabieren en fundamentalistische Christenen gebruiken archeologie om hun argumenten kracht bij te zetten. Dan maakt het soms ingewikkeld, maar altijd interessant.

De Koningsweg langs het Beloofde Land.

Woensdag 23 februari 2011: De Koningsweg langs het Beloofde Land.
Om 07.30 vertrek uit Amman. Het zuiden van de stad heeft vele voorbeelden van moderne architectuur. Onze gids Ahmed begon zijn verhaal in de bus met een verhaal over politiek. Een onderwerp wat gidsen altijd vermijden. Maar hij vond, net als veel van zijn landgenoten, Khadaffi net Hitler, want hij moorrdde zijn eigen landgenoten uit. Hij werd er emotioneel onder. We gingen eerst naar de berg Nebo waar Mozes het Beloofde Land gezien zou hebben. We zagen in de verte o.a de rivier de Jordaan en de stad Jericho. Het was te heiig om Jeruzalem te zien. Het gebied van de berg Nebo is in handen van de Paters Franciscanen die er een bedevaartsoord van hebben gemaakt. Daarna naar de stad Madaba waar een Grieks-Orthodoxe kerk uit de 6de eeuw was met een mozaïek met een kaart van het Heilige Land uit de 6de eeuw. Het was de kerk van de Heilige Gregorius.
Verder langs de Koningsweg; een oude Karavaanroute van Aqaba naar Amman die reeds in de Bijbel wordt genoemd. Onderweg gestopt in een Christelijk dorp, waar we drank insloegen. In Jordanië is het kopen van alcohol een ingewikkelde zaak. In de Beka vallei, bij de fundamentalistische Hezbollah, kocht ik Xsara wijn/. Die wordt daar gemaakt en is van goede kwaliteit. Toen ik in ons hotel in Syrië om alcohol vroeg, schetste men aan de balie de route naar een winkel: bij het Postkantoor eerst links en dan rechts, Daar verkopen ze “Booze”. Toen we daar waren zagen we niets. Achteraf begreep ik dat men het daar onder de toonbank verkocht; waarschijnlijk net als porno. En gisteren in de Christelijk wijk van Damascus zagen we een slijter met Wodka etc in de etalage! Vlakbij was een computer winkel die reclame maakte voor YouTube en Facebook. Dat mag sinds twee weken! Twee zondes bij elkaar.
Terug naar de Koningsweg. We gingen naar een prachtige Canyon, Wadi Mujib, om te picknicken. Het was prachtig zonnig en helder weer. De volgende stop was een kruisvaarders kasteel Shobak dat Godfried van Bouillon had gebouwd. De meeste gasten vonden het te fris om naar er boven te klimmen. In de woestijn kreeg ik een SMS van Vibeke dat Fik Meijer, onze reisgids in Libië, nu als deskundoloog over dat land op de TV was. Hij is classicus!
Onze laatste stop was Little Petra. Daar is een stadje in de kalksteen uitgehouwen. We genoten er van de zonsondergang. Het Hidab hotel in Petra was wat spaarzaam.

All over de Middle-East a clear and sunny day

Dinsdag 22 februari 2011: All over de Middle-East a clear and sunny day
We volgen Libië via BBC news etc. Ze hebben ook het weerbericht voor de hele wereld. En het was vanmorgen een prachtige dag. We mochten uitslapen tot 07,30. Ik stond in de lift met mensen uit Bahrein. Ze waren verbaasd hoe de hele Arabische wereld plotseling in brand lijkt te staan. We gingen naar de soek en de grote Ummajaden moskee. Gu moest een grijze djellaba aan. De Moskee is een gigantisch complex. Oorspronkelijk een Christelijke kerk die later enorm is uitgebreid. Het is een schitterend complex. Er is ook een Sjiitisch heiligdom waar Hoessein de kleinzoon van de Profeet is begraven. Pelgrims uit de Sjiitische wereld van Iran, Irak en Pakistan bezoeken deze bedevaartsplaats. Sjiieten zijn erg uiterlijk in hun geloofsbeleving. Zelfs de deuren van het heiligdom werden gezoend. In de grote , Soennitische, moskee zaten Sjiitische prekers gruwelverhalen te vertellen over de dood van Hoessein door de moordenaarshanden van die lage Soennieten. De gelovigen waren in tranen. Sommigen sloegen zichzelf. Maar ze filmden zich zelf en de prediker. Dus wij deden het ook maar. Een leuk Iraans meisje van een jaar of zeven wilde met ons op de foto. Haar in modieus zwart geklede moeder fotografeerde met haar smartphone haar tussen ons in. Het was toch wel een heel aparte sfeer met her en der in die enorme moskee van die luid reciterende mystieke boetepredikers.
We maakten daarna een wandeling door de Christelijke wijk waar Saulus zich tot Paulus bekeerde. Er waren mooie kerken waaronder een heel oude in een kelder. We besloten ons bezoek aan Damascus in een restaurant dat was gevestigd op de overkapte binnenplaats van een voormalig Joods paleis.
Het passeren van de grens duurde anderhalf uur. Al onze koffers moesten worden gescand! We namen afscheid van onze gids Mustafa, die nog een ontroerende toespraak hield over zijn land en dat wij terug naar Nederland moesten als ambassadeurs van de Arabische cultuur. We kregen als herinnering een boekenlegger met de tekst van Paulus over de liefde, uit de brief aan de Corinthiërs.
“De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en reken het kwaad niet aan. ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles verhardt ze. Alles vergaat en verdwijnt, maar de liefde niet, die blijft.” Om 20.30 waren we in ons hotel in Amman. Morgen om 07.30 uur op voor vertrek naar Petra.

Enjoy Beiroet

Maandag 21 februari 2011: Enjoy Beiroet
We hebben een mooie dag gehad in Libanon. Vertrek om 6 uur. Twee uur paperassen etc aan de grens. Dan een andere wereld. Op winkels borden met opschriften als boulanger, patisserie en tailleur. Libanon was na de eerste wereld oorlog een Frans Mandaat gebied. De bevolking was 60% Christelijk ( Ammonieten, Grieks-Orthodoxen) en 40% Moslim. Door de komst van grote contigenten Palestijnse vluchtelingen veranderde het machtsevenwicht tussen Christenen en Moslims en brak de burgeroorlog uit.
We waren in Baalbeck in de Beka vallei. Overal Hezbollah vlaggen. Hezobollah, de partij van God, vertegenwoordigt de Sjiieten. Ze wordt gesteund door Iran en Syrië. Langs de weg waren portretten van de Iraanse Khamenei en Ahmajinedad. In de burgeroorlog (1975-2000) werden hier drugs geteeld (voor de oudere jongeren: de befaamde Rode Libanon van Koos Zwart van de Vara). Nu wordt er wijn gemaakt. De Bekavallei ligt tussen twee bergketens: De Libanon en de Antilibanon. Het was er winderig en erg koud.
Baalbeck is een prachtig Romeins ruïne complex met een grote Venus tempel en een Bachus tempel. De Jupiter tempel was de grootste tempel ter wereld. Begonnen als een Baál tempel. Het werd gebouwd met zuilen van graniet uit Aswan uit Egypte. Het geheel is uitgegraven op kosten van Keizer Wilhelm II van Duitsland. Mohammed, de Libanese gids, vertelde voortdurend Libanese moppen. En er waren volgens hem geen religieuze problemen, maar alleen politieke problemen. Want we hielden allemaal van dezelfde God. In het restaurant hing nog het portret van een martelaar. Volgens onze Nederlandse reisleider Linze waren de meeste portretten van martelaren de laatste tijd weggehaald, omdat het niet meer nodig was”. Ook de meeste billboards van Khomeini etc zijn verdwenen. We zagen wel reclameborden voor Zwan ingeblikt vlees etc.
Later reden we door de bergen van het Libanon gebergte naar Beiroet. Op sommige plaatsen waren ski-ressorts!
Beiroet is prachtig herbouwd na de burgeroorlog.
Op de boulevard overal schuttersputjes met soldaten. Het oudere deel van de stad doet aan Nice denken. We bezochten de schitterende Hariri moskee en de gedenkplaats van Hariri. Hariri was de Soennitische premier die een eind maakte aan de burgeroorlog. Hij werd in 2005 vermoord bij een bomaanslag. De datum werd her en der in de stad met grote billboards herdacht. De gedenkplaats was een grote tent met veel bloemen en portretten en veel soldaten met automatische geweren. In Leidschendam is het Hariri tribunaal gaande. Er gaan geruchten dat Hezbollah achter de moordaanslag zat omdat Hariri bezig was met een vredesverdrag met Israël.
We dronken koffie op het Place de 'l Etoile. Gezellig met af en toe een paar mannen in camouflagepak met automatisch geweer die langs liepen. Het was in het gebied waar ook het parlement lag. In de Grieks-Orthoxe kerk zaten nog overal de kogelgaten van de moord op de bisschop tijdens de burgeroorlog.
Mensen op straat riepen naar ons " Enjoy Libanon" , want zoveel Europeanen komen er nog niet. We aten in een Libanese “truckstop”. Laten we het maar een aparte ervaring noemen. Er waren overigens geen culinaire alternatieven.
De terugweg vroeg weer veel tijd bij de grens. Om 23 uur waren we in het hotel.

Een menukaart in Damascus

Zondag 20 februari 2011: Een menukaart in Damascus
Vanmorgen in de regen uit Aleppo vertrokken. Vrijwel de hele dag regen. We brachten een bezoek aan Malaoula. Dat is een Grieks-orthodox dorp met een heel oude kerk. Oorspronkelijk een tempel, maar vanaf de derde eeuw een kerk. In het dorp wordt nog Aramees gesproken; de taal waarin Jezus preekte. Een Syrische gids bad in het Aramees het Onze Vader. Een van ons gezelschap zong het Pater Noster, het Onze Vader in het Latijn. Zo’n 20% van de bevolking van Syrië is Christelijk. In Damascus werd het droog. Gu en ik gingen niet mee naar diner met buikdans. Eerst bezochten wij het voormalige station, waar we een rondleiding kregen van een zeer enthousiaste Syriër. In de straat van de boekhandelaren waren alleen Korans te koop. Ze hadden prachtige zilveren cassettes en lezenaars voor Korans. In deze wijk zijn veel hotels voor Sjiitische pelgrims. Daarna hadden wij een intiem diner bij Abu Karim, al 60 jaar een begrip in Damascus. Veel sloffende obers, die discreet meldden dat de prijen exclusief bediening waren. Op de menukaart stonden o.a. cacktail, chess cake, tour nedos en cato brian. En geen alcohol.

Simon de Pilaarheilige en de soek

Zaterdag 19 februari 2011: Simon de Pilaarheilige en de soek
Vanmorgen mochten we een half uur later op. We reden 45 km door een desolaat kalksteen landschap naar de ruïne van de kerk van Simon de Pilaarheilige, mijn favoriete heilige. We waren een paar kilometer van de Turkse grens. Het was helder met een frisse harde wind. Simon was een anorectische jongeman, die in de 4de eeuw op 18 jarige leeftijd uit het klooster was gezet omdat hij te extreem was in zijn geloofsuitingen. Maar de eenvoudige gelovigen kwamen in drommen naar hem toe om te luisteren naar zijn preken en vanwege zijn vermogen wonderen te verrichten. Uit zelfbescherming ging hij op een pilaar wonen. Later werd op deze plek een van de grootste kerken van het Christendom gebouwd. In de 7de eeuw werd de kerk 4x door een aardbeving verwoest. Hij is weer opgebouwd, maar na de verovering door de Moslims, trokken de gelovigen geleidelijk naar het Byzantijnse rijk.
Daarna gingen wij naar de citadel van Aleppo. Hoewel deze plek al lang als vesting in gebruik is, dateert de huidige vesting uit de 13de eeuw. Het is een indrukwekkend complex. Binnen is een prachtige troonzaal van de sultan. Op het twaalfde uur werd de zon verduisterd en leek het of er een dichte mist kwam. Het was een zand- of stofstorm. Vanavond klaarde het op. Er was en flinke laag stof op de auto's. In de citadel waren de rollen omgekeerd. Syrische jongeren en vrouwen wilden met ons op de foto op hun smartphone! De sfeer was gemoedelijk.
's Middags stond een bezoek aan de soek op het programma. De soek doet altijd denken aan de afbeeldingen die Anton Pieck maakte voor de Sprookjes uit Duizend en een Nacht. Er is een aparte sfeer met alle basiszaken die bij het koopmanschap horen zoals aandacht trekken, vleien, pochen, op je gemoed werken ( er is nog geen toerist geweest vandaag), liegen ( u krijgt korting omdat u mijn eerste klant bent vandaag) etc. We waren de enige buitenlanders. Zodra bekend werd dat we Nederlanders waren werd ons gewezen op een portret van Koningin Beatrix. Er werden bordjes opgehangen met “Goedkoper als de Hema” en “Dit is een mooi cadeau voor uw schoonmoeder”. Voor de Duitsers had hij vergelijkbare bordjes met de Aldi en de Schwiegermutter. Het cadeau voor de schoonmoeder was een versierde dolk. Er is van alles te koop maar boeiend zijn de kruidenwinkels en de stoffenwinkels. Er lopen mannen met handkaren met koopwaren. Er zijn sjouwermannen. Gu ging als een afgeladen VOC schip naar de bus. Gu had met twee anderen nog een privé bezoek aan de Armeense kathedraal en aan de Grieks-Byzantijnse kerk. Vanavond weer restaurant Cantara met bier en wijn. Al Jazeera is uitvoerig met de situatie in Libië. Wij waren twee en een half jaar geleden in Benghazi.